Annotations - @ҮНЭ ХАНШ

Ноолуур сүүлийн үед үнэтэй байхдаа сайхан байсан ч энэ жил огт ахисангүй. Мөнгөний ханш хоног, хоногоор унаад малын ханш өсөхгүй. Малаар амьдардаг бид нарт хүнд тусаж байна. Өргөн хэрэглээ, бензин түлш, дэлгүүр хоршооны бараа аймар үнэтэй боловч малын бүтээгдэхүүн хямд. Жишээ нь малын арьс авч байгаа газар алга. Бид нар уг нь малынхаа мах, ноос, ноолуур, арьс шир, цагаан идээ гээд л бүх юмыг нь хэрэглэж, ашигладаг байлаа. Харин одоо энэ арьс шир ямар ч үнэд хүрэхгүй хээр гадаа хаягддаг боллоо.

Ноолуурыг хамгийн үнэтэй авдаг газар Бодь кашмер шүү дээ. Тэр хоршоонд байдаг хүнийх нэр дээр өгчихдөг.

Үгүй, тэр чинь нөгөө бодь кашмер байхгүй юу даа. Энд 130000 төгрөг байхад Гурвантэсд ноолуур хэдтэй байх уу? 80,90 мянга л хүрнэ дээ. Би 4 жилийн өмнөөс л малын ноос ноолууртай их оролдож байна.

Ер нь үнэ нь ямархуу байвал зүгээр вэ? Маш их ялгаатай. Нэг эр ямааг 100 мянган төгрөгөөр л зарна шүү дээ. Тэгэхэд хонь 200 мянга.

Энэ жил ноолуур ер нь хэдтэй байсан бэ? Энэ жил 160 мянга хүрсэн. Манайх яг 160 мянга хүрсэн үед нь ямаагаа самнаж чадаагүй байсан.

Ер нь бол үнээр нь өгдөг үү? Гарсан ханшаар нь л өгнө. -Эсвэл ноолуурын сайн, муу гэсэн асуудал бол яригдахгүй гэсэн үг үү? Гарахгүй гарахгүй.

-Ноолуур хэрхэн яаж худалдан авдаг юм бэ? Хотоос ямар ханштай байна гэдгийг авна ш дээ. Тэгээд тэр ханшаар нь хэлээд ноолуурыг нь авна. Тэгээд авсан ноолуураа арвин болохоор нь өөрсдөө ачаад хот руу оруулаад тэрийгээ өгнө. Угаасаа манай бага эмээлт дээр ажилладаг.

-Тэгэхээр маш их хэлбэлзэж байна шүү. Хэлбэлзэлтэй. 6-7 жилийн өмнө нь тогтмол 80 мянга байхад нэг их өсдөггүй, нэг их унадаггүй л байсан. Тэгэхэд бид нар нэгэнт мал байгаа юм чинь, мөнгөө авахын тулд ямаагаа самнаад өгдөг л байсан. Харин одоо бол нэг өндөр гарч ирээд л, нэг бол буугаад л тогтворгүй болчхож байгаа байхгүй юу.

-Энэ жилийн хувьд 150 мянга л хүрсэн юм байна. Тийм үү? 150 хүрээд л доошоо унасаар 70-80 мянга хүрсэн.

-Сүүлийн жилүүдэд ноолуурын үнэ тогтвортой байсан он жилүүд байна уу? Эсвэл сүүлийн хоёр, гурван жил хэр их хэлбэлзэлтэй байсан бэ? Ер үнэ ханш нэгээс хоёр жил тогтвортой байна гэхээс нэг их олон жил давтагдахгүй дээ. Байнга л хэлбэлзэлтэй байдаг. Тэгээд ер нь жил болгон тогтмол байвал их сайхан байна.

Ер нь таны бодлоор тогтвортой ноолуур, эдийн засгийн хувьд ямар байвал зүгээр вэ? Үнэ өндөр байх ч гэдэг юм уу? Эсвэл байнгын тогтвортой байх ч гэдэг юм уу? Ноолуурын эдийн засгийн хувьд үнэ хэлбэлзэхгүй тогтмол байвал болчихно. Яг жил болгон тогтсон үнэ дээр байж байвал малчид сэтгэл хангалуун болно. Тэгэхгүй нэг их үнэтэй гарч ирээд л, огцом унаад л байвал хэцүү шүү дээ.

-Энэ жил ноолуур хэчнээн төгрөг байсан бэ? Энэ жил 140-150 мянгад эхлээд тэрнээс доош унасан.

Тэгээд л ноолуур элбэг болоод ирэхээр үнэ нь буугаад эхэлдэг. Тэгээд 5000, 10000 төгрөгөөр унахад л бид нарт бөөн мөнгө уначхаж байгаа гэсэн үг шүү дээ.

Тэгэхээр эхний долоо хоногт л ноолуураа өгөх бодолтой байдаг гэсэн үг үү? Ер нь бол хүмүүс ямаагаа самнаад 30-50% болох хүртэл үнэ бол хэвийн байдаг.

-Ер нь танай нутагт ноолуурын үнэ ханш хэр байгаа вэ? Заа ер нь их их хэлбэлзэлтэй. Эхэндээ их сайхан үнэтэй гараад л долоо хоноод л буучхаж байгаа юм.

-Танай өрхийн нийт хэдэн хувийг ноолуур эзэлж байгаа вэ? Ноолуурынхаа ханшнаас шалтгаална л даа. Ер нь бол жилд багадаа 3 сая тэгээд 4, 5 сая төгрөг авдаг. Жилд нэг л удаа орж ирж байгаа мөнгө шүү дээ.

120 мянгатай байсан боловч самналтаасаа шалтгаалаад тэр ханшаар өгч чадаагүй ээ.