Annotations - @БАЙГАЛЬ ОРЧИН

  1. Ц.Шархүү. Мотоцикл, машин унадаг эмээ. Баянхонгор аймаг, Шинэжинст сум. Interview by Зулбаатар, August 5, 2022. http://zotero.org/groups/4737731/items/DKZR87AQ.

    Өөрийнхөө өсөж төрсөн нутаг усаа хамгаалах, элдэв юмаар ухаж, төнхүүлэхгүй тэгж хамгаалах.

  2. Жанчив-Эрдэнэ, Ювуу. Цагаан идээ борлуулдаггүй айл. Баянхонгор аймаг, Баянговь сум. Interview by Зулбаатар, n.d. http://zotero.org/groups/4737731/items/6U825I9R.

    Байгальд ээлтэй ноолуур ч гэдэг юм уу? Сайн ноолуурыг таньж мэдэх шинж тэмдэг гэж байх уу? Байхгүй.

  3. Маглоу, Алтан-Очир. Ямаа бэлчээрийн дайсан. Архангай аймаг, Ихтамир сум. Interview by С. Мөнх-очир, July 22, 2022. http://zotero.org/groups/4737731/items/TMD34HML.

    -Танай нутаг орны онцлогоос гадна сүүлийн 10 жилд байгаль, цаг уурт ямар өөрчлөлт гарсан бэ? Маш их өөрчлөлт гарсан. Нэг жил сайхан гарсан байхад намар нь цав цагаан болчихдог, нэг жил гантай байхад намар учиргүй бороо нүдээд унадаг. Байгаль, цаг уурын өөрчлөлт маш их байна. Бороо ороод байдаг ч газар нь дэвтдэггүй, тэгээд элсээр эргээд байдаг. Энийг би малын тоо толгойн асуудал гэж боддог. Хоёрдугаарт байгаль орчинтойгоо буруу харьцаж байгаагаас болж байна гэж бодож байна. Учиргүй мод түлээ тайрдаг, хаана юу байна бүгдийг нь ухдаг нь их буруу. Өмнө нь амьдарч болоод байсан газраа одоо амьдарч болохоо байчхаад байна шүү дээ. Хоорондоо тэрсэлдэх зан Монголчуудад маш их гарч байна. Энийг

  4. Цэрэннадмид Д. Ямааг цагаас нь эрт самнах аминд нь хортой байдаг. Архангай аймаг, Ихтамир сум, July 31, 2022. http://zotero.org/groups/4737731/items/L7PQDMUM.

    Байгаль, цаг уурын өөрчлөлт маань нүүдлийн соёлд өөрчлөлт оруулж байгаа юу? Орж байгаа.

  5. Бямбасүрэн. Бортын хоёр дахь ярилцлага. Архангай аймаг, Ихтамир сум, July 27, 2022. http://zotero.org/groups/4737731/items/EK5PQ7RP.

    Бараг 2 улиралтай болчих гээд, зуны улирал гэж байхгүй болоод байгаа юм биш үү. Яагаач үгүй намар болчхоод, өвөл нь ч мэдэгдэхгүй, хавар нь ч мэдэгдэхгүй. Зун бол 6 сард л нэг жаахан нар үзэх юм даа. Тэгээд буцаад хүйтрээд өглөө, оройдоо сэрүүхэн. Бороо ч гэсэн шал өөр, оройтож орно.

  6. Эрдэнэбаатар. Борт багийн дарга. Архангай аймаг, Ихтамир сум. Interview by Зулбаатар, July 26, 2022. http://zotero.org/groups/4737731/items/8FB3XMGX.

    Байгаль орчин, байгаль цаг уур жилээс жилд өөрчлөгдөөд л байна уу? Жил ирэх тусам л өөрчлөгдөөд байна. Хүмүүсийн яриагаар бол зун гэж болохоо больчихлоо шүү дээ. Тэрнээс өмнө бол нар шараад налайгаад л байж байдаг байсан. Энэ жил бол нэг долоо хоног л нар шарсан байх. Тэгээд л өглөө, оройдоо хүйтэн. Ер нь зуны улиралгүй л болчих гээд байх шиг байна шүү.

  7. Эрдэнэбаатар. Борт багийн дарга. Архангай аймаг, Ихтамир сум. Interview by Зулбаатар, July 26, 2022. http://zotero.org/groups/4737731/items/8FB3XMGX.

    Сүүлийн жилүүдэд байгаль орчин их өөрчлөгдөж байгаа. Таны анзаарснаар сүүлийн 10 жилд танай нутаг ямар өөрчлөлт гарсан бэ? Манай нутагт сүүлийн үед хур тунадас бага учраас өвс ургамал бага ургаад өвс давжаарах нь их болж байна. Жишээ нь энэ жилийн хувьд өмнөх жилээсээ бага байгаа юм чинь дараа жил өвс ямар байхыг бид нар тааж мэдэхгүй болж байгаа юм.

  8. Лагнайдорж. Ноолуур бол малчин өрхийн орлогын 4/1 бүрдүүлдэг. Архангай аймаг, Ихтамир сум. Interview by Мижид Сайнбуян, July 25, 2022. http://zotero.org/groups/4737731/items/798LP5LF.

    Таны бодлоор танай нутгийн хамгаалах ёстой чухал зан үйл, ёс заншил, соёл уламжлалын тухай жаахан ярьж өгөөч? - Би болохоор хүмүүс байгальтайгаа зөв зохистой харьцаасай л гэж боддог юм. Жишээ нь энэ алаг цоог байгаа уул 1990 хэдэн онд зуд болсон үед модон дотор байгаа мал харагддаггүй тийм сайхан модтой байсан юм. Тэгэхэд тэр мод манай малыг зуднаас авч гарсан байхгүй юу. Тэгсэн ямар ч хамаагүй хүмүүс, зарим тохиолдолд засаг дарга нар ч гэсэн хуйвилдаад хүрч ирээд л модоо хяргачихна. Энэ уул нь модгүй болчихоор ус нь алга болоод бэлчээргүйдэж байна. Тэгээд байгаль нь байж байхад ямар ч хүн, малчин амьдраад байна даа.

  9. Баттулга, and Саранцэцэг Баасансүрэн. Ноолуур:"Цагаан алт". Архангай аймаг, Ихтамир сум, July 26, 2022. http://zotero.org/groups/4737731/items/ZZA2YIUJ.

    Хог их болчхоод байна. Манай чинь тэр дундаа засмал зам дагуу. Тэгээд зуны аялагч нар чинь зам дагуу хонодог байхгүй юу. Тэгээд нөгөө усны сав, пивоны сав, гялгар уут, хүүхдийн живх гээд л хаяхгүй юм байхгүй. Тэгээд л нөгөөх нь хавар, намар болохоор хийсээд л. Ёстой аюул. Хамгийн муухай юм тэр л байдаг юм. Тэгээд тэр хог нь ууж хэрэглэж байгаа энэ гол горхи руу яваад орчихно. Тэгээд л байгаль дэлхий бохирдоод энэ ган гачиг болоод байгаа тэрнээс болдог байж ч магадгүй.

  10. Балжинням, Товуу. Ченжийн ээж. Архангай аймаг, Ихтамир сум. Interview by Мижид Сайнбуян, July 26, 2022. http://zotero.org/groups/4737731/items/L2JMVVXH.

    Энэ бол хүнээс шалтгаалсан бол сэргэхгүй ш дээ. Байгалийн өөрийнх нэг дүрвэлт өөрчлөлт явагдаад тэгээд эргээд сэргээд байна л гэж бодоод байна.

  11. Баттулга, and Саранцэцэг Баасансүрэн. Ноолуур:"Цагаан алт". Архангай аймаг, Ихтамир сум, July 26, 2022. http://zotero.org/groups/4737731/items/ZZA2YIUJ.

    Тэр идэш хоолны үеэр юм хөлдөхөө байгаад л. Ер нь хавар намар хоёртой л болж байх шиг байна дөө.

  12. Баттулга, and Саранцэцэг Баасансүрэн. Ноолуур:"Цагаан алт". Архангай аймаг, Ихтамир сум, July 26, 2022. http://zotero.org/groups/4737731/items/ZZA2YIUJ.

    Байгаль, цаг уур аягүй их өөрчлөгдөж байна. Зуныг үзэхээ байлаа. Одоо ингээд л намар байгаа биз дээ. 9н сард л нэг иймэрхүү хүйтэн сэрүүхэн байдаг шүү дээ. Хааяа нэг их нар гарахаараа аймар шараад л, нар жаргалаа бол хүйтрээд л. Ер нь бол хавар, намар гэсэн хоёр л улиралтай болох гээд байгаа юм биш үү. Өвөл бол дулаахан хүйтрэхээ больсон.

  13. Баттулга, and Саранцэцэг Баасансүрэн. Ноолуур:"Цагаан алт". Архангай аймаг, Ихтамир сум, July 26, 2022. http://zotero.org/groups/4737731/items/ZZA2YIUJ.

    Манай нутгийн онцлог гэвэл байгаль, цаг уур сайхантай, өвөлдөө нөмөртэй мал ер нь мууддаггүй, мал тарга хүч сайн авдаг, өвс ургамал сайн ургадаг тийм онцлогтой газар.