Note

Эднийх хонь, ямаагаа голлон өсгөдөг. 190 орчим ямаатай. Сүүлийн 2-3 жил  “Шинэ-Жинст”-ээс ухна авчирч тавьсан учир ямаанаас гарах ноолуурын гарц сайжирсан. Нэг эр ямаанаас 400-500 гр ноолуур барагцаагаар гардаг. Ноолуурын гарцанд ухнаас гадна идэш болон онд хэр тарга тэвээрэг сайтай орох нөлөөлдөг.

Сумын таньдаг ченжид ноолуураа өгдөг. Хувь хүмүүс хоорондоо ноолуурын мэдээлэл солилцдог.  Ченжтэй ямар нэг холбоо байхгүй, ноолуур болон малын бусад түүхий эдээ өгч байгаад таньдаг болсон. Энэ суманд “Цагаан-Ямаат” хоршоолол байдаг ба хоршоонд орохын тулд 200-аас дээш ямаатай байх шалгуур тавьдаг учир эднийх хамрагдаж чадаагүй. Цаашдаа хоршоонд хамрагдах бодолтой.

Ямаа самнахад цаг агаарын байдал, ногоо эрт гарах, ногоонд цадах зэрэг нөлөөлдөг. Ноолуур хичнээн өндөр үнэтэй гарсан ч цаг агаар муу байвал хурдан самнахыг бодохгүй, малаа л чухалчилна.  

Энэ айлын жилийн орлогын 90%-ийг ноолуураас ирэх мөнгө эзэлдэг. Ноолуураас өөр мөнгө олох арга бол малаа борлуулах.

Ноолуураас өөр ямааны ашиг шим бол сааль сүүгээр нь олон төрлийн цагаан идээ боловсруулах. Эднийх цаг сайхан үед 6 сараас эхлэн 80 гаруй ямаа саадаг.

Ноолуураар хийсэн малгай, ороолт, бээлий л хэрэглэдэг. Ноолууран хувцсыг өвөл өмсөхөд хамгийн тохиромжтой гэж боддог.

Энэ жил ноолуурын ханш энд 120 мянга хүрсэн.

Ченжүүд ноолуурыг авахдаа өнгөөр ялгадаг. Мөн тоос, шороо, хялгасаар нь ангилан авдаг. Цаашдаа ноолуурыг өнгө ялгахгүй аваад, ханш нь тогтвортой байвал их зүгээр гэж боддог.

Ямаа төллүүлэхэд хамгийн хэцүү мал ба ишиг арчилгаа их шаарддаг. Өвөл хаврын улиралд малчдад хамгийн хүнд байдаг.