@САЙХАН

Өө байлгүй яах вэ. Энэ Булган уул гээд тахилга шүтээнтэй мундаг том хайрхан байна.

Ёстой гоё юм байна лээ. Манай хувьд тэр үед зуд таарсан болохоос биш хүүгүй 5 сая төгрөг 2 жилийн хугацаатай зээл бол олдохгүй шүү дээ. Тэр үеийн 5 сая төгрөг чинь их мөнгө байлаа шүү дээ.

Дажгүй ээ.

зудад малаа алдсан айлд чинь малаа сайхан маллаж байгаа хөгшчүүл орж ирээд урмын үг хайрлана, тэгвэл зүгээр гээд туршлагаа хуваалцана. Монголчуудын нэг сайхан авах юм нь бие биедээ байнгын мал маллах арга ухаанаа солилцдог хүмүүс шүү дээ.

-Та хоёр малаа 1000 хүргэхийн тулд их хичээсэн үү? Нэг их 1000 хүргэнэ гэж бодоогүй.

Одоо тэгээд юу нь сайхан гэх вэ дээ. Өвс ургамал гээд хамаг юм нь сайхан, хойноо бараан шороотой. Манайх энэ рүү орж ирээд мал янзын л өслөө. Мянгат ч боллоо, аймгийн аварга ч боллоо доо. Нутгаа сайхан, муухай гэдэг хүн байхгүй байх аа.

Оо гүйцэтгэлгүй яахав, Ноолуурын үйлдвэрүүд янзын сайхан ноолуураар янзын сайхан юмнууд хийж байна. Энэ чинь цаашид хөгжилгүй яахав хөгжинө ш дээ.

Тэгнэ, ноосыг нь авхуулна, адууг нь дэллүүлнэ, ямааг нь самнуулна, хялгасыг нь түүлгүүлнэ, тэр байтугай адуугаа хүртэл самнуулаад, хөөвөрлөнө. Тэгвэл хурдан үсээ хаяж, хурдан таргална. Тэгээд хонио аль хэзээний ноосыг нь аваад одоо угаалга хийж байх ёстой. Багийн эмч нар нь ч одоо хаачсан юм. Малчид нь ч гэсэн одоо яасан юм. Хэн мэдэх үү, гайхаад л байна. Түүнээс тугалаа угаагаад сүүлд нь хонь, ямаагаа угаалгадаг шүү дээ.

-Бэлчээрийн даацыг муутгаж, цөлжилт бий болгож байна гэдэгтэй санал нийлэх үү? Нийлнэ. Ноолуур авах болчихвол яахав дээ бэлчээр өвс ургамал сайн байвал бог мал өсөхөд хэрэгтэй л байх даа.

Задгай ус буюу голтой, говь газар. Сая хэдэн жил ган гачиг болоод мал хэдий одоо цөөрсөн ч дажгүй боломжийн байгаа.

Хонь ноослох чинь бас малынхаа тарга тэвээрэгт нь чухал нөлөөлдөг гэсэн тийм үү? - Өө нөлөөлнө шүү дээ. Одоо тэгээд хувь мал болчихсон болохоор доо.

Тийм юм л сайхан байна даа гэж хэлэх юм алга. Амь зууж, ашиг олохын төлөө таван мал маллаад явж байна. Ийшээ отор нүүдэл, манаа шороонд явах тиймэрхүү юманд явах жишээтэй байж л байна даа.

Манай нутаг бол уул, ус нь тэгширсэн арын сайхан хангай нутаг. Манай энд бол бүх юм нь бүрэлдсэн сайхан газар. Үүгээрээ л бахархдаг.

Ер нь бол байгалиасаа бүх зүйлээ авч байгаа юм чинь байгалиаасаа шалтгаалан гэсэн үг ш дээ. Байгалийн ургац сайн байвал мал сайхан таргална, тэвээрнэ, мал сүрэг өснө.

Бороо хур сайхан орвол говь нутаг ч ургамал ногоо нь сайхан л даа.

Цаг л мэднэ дээ. Ган тайлагдчихвал малаас сайхан юм байхгүй ш дээ.

-Танай нутаг орны онцлог юу вэ? Ямар мал маллахад илүү тохиромжтой гэж боддог вэ? Тал бүр дээр л тохиромжтой гэж үздэг. Сүүлийн үед ус байгаа зэрэг хомс байгаа. Ноднингоос бороо хур гайгүй ороод арай дээрдсэн.

Бэлчээр ус нь таарч байвал гайгүй ээ. Гэхдээ л уул хаданд бол хэцүү шүү. Ямар ч байсан жилд нэг мотоцикл дуусгачихаад байна шүү дээ.

Сайхан байгаль, модтой байсан одоо багасаад л байна.

Бэлчээр ус нь гайгүй л юм байна.

Нутаг орноороо бахархалгүй яах вэ дээ. Манайх чинь говь, хөдөө хосолсон сайхан нутагтай. Энэ сайхан Богд ууландаа их бахархаж байдаг. Үеийн үед өвөг дээдсийн минь амь нь оршуулсан, алтан өлгий нутаг. Сүү саалиа өргөөд, үр хүүхдээ даатгаад байх нь миний ганц бахархал байгаа юм даа. Нас ахиад ирэхээр хэдэн мал хариулаад ингээд явж байх нь хөгшин хүнд сайхан юм даа. Хэчнээн бүжиг наадам, дуу хуур, тоглоом ирж байсан ч ер нь тэгээд мал хараад явж байх шиг сайхан юм байхгүй юм аа. Нүд муудаад, чих дүлийрээд ирэхээр тэгэх юм.